Sábháilteacht agus Slándáil

Sceimhlitheoireacht

Ar an 18 Samhain 2015, d’ardaigh údaráis na Sualainne leibhéal an bhaoil sceimhlitheoireachta náisiúnta. Is féidir le cuairteoirí chun na Sualainne a bheith ag súil le níos mós póilíní in áiteanna poiblí amhail aerfoirt agus stáisiúin traenach.

Bíodh agus gur beag an baol sceimhlitheoireachta sa tSualainn, tá riosca fós ann maidir le hionsaithe sceimhlitheoireachta gan idirdhealú ar fud an domhain, rud a d’fhéadfaí a bheith dírithe ar shaoránaigh, lena n-áirítear áiteanna a dtéann eachtrannaigh go minic. 

Coireacht

Tá an leibhéal coireachta réasúnta íseal sa tSualainn go fóill ach ba cheart duit réamhchúraim chiallmhara a dhéanamh: 

• Ná bíodh do chárta creidmheasa, ticéid taistil agus airgead á n-iompar agat lena cheile - fág airgead tirim spáráilte agus rudaí luachmhara in áit shábháilte. 
• Ná bíodh do phas á iompar agat mura gá leis agus fág cóip de do phas (agus cáipéisí taistil agus árachais) le do theaghlach nó le cairde sa bhaile.
• Seachain suimeanna móra airgid a thaispeáint go poiblí agus ná húsáid Uathmheaisíní Bainc sa dorchadas, go háirithe má bhíonn tú i d’aonar. Seiceáil nár lean aon duine thú i ndiaidh duit do chuid gnó a chur i gcrích.
• Coimeád súil ghéar ar do chuid giuirléidí agus beir greim orthu agus tú in áiteanna poiblí ar nós caiféanna idirlín, agus stáisiúin traenach agus busanna.
• Seachain sráideanna agus staighrí dorcha gan solas, déan socrú go mbaileofaí tú nó go bhfágfaí amach tú chomh gar don tslí isteach chuig d’óstán nó d’árasán agus gur féidir.

Coir a thuairisciú

Más íospartach coireachta thú agus tú sa tSualainn, déan é a thuairisciú leis na póilíní áitiúla láithreach. Agus féadfaidh tú teagmháil a dhéanamh linn ag Ambasáid na hÉireann má bhíonn cabhair de dhíth ort.

I gcás éigeandála is féidir leat glaoch a chur ar 112 agus is féidir a iarraidh chun labhairt leis na póilíní. Beidh an t-oibritheoir in ann Béarla a labhairt. I gcásanna nach bhfuil éigeandáil i gceist, is féidir leat coireacht a thuairisciú do stáisiún na bpóilíní nó is féidir glaoch a chur ar 114 14 chun tuairisc póilíní a sheoladh.

Tiomáint

Tá na rialacha bóithre sa tSualainn cosúil leis na rialacha in Éirinn, a bheag nó a mhór, agus bíonn na bóithre nua-aimseartha agus caomhnaithe go maith. Bí ar an eolas go bhféadfaí an aimsir a bheith contúirteach, go háirithe sa gheimhreadh, nuair ba cheart duit do ghluaisteán a fheistiú don aeráid chrua.

• Bíodh do cheadúnas tiomána Éireannach leat agus bí cinnte go bhfuil árachas imleor agus oiriúnach agat.
• Tá sé in aghaidh an dlí tiomáint faoi thionchar alcóil nó drugaí agus bíonn tú i mbaol coimeádta, fíneála nó toirmeasc tiomána a bheith curtha ort má bheirtear ort. D’fhéadfadh príosúnacht d’uasmhéid 24 mí a fháil de thoradh leibhéil arb ionann 0.1 milleagram d’alcóil nó níos mó in aghaidh an lítir d’anáil.
• Bí ar an eolas maidir le dlíthe tráchta na Sualainne, ar nós teorainneacha luais.
• Is rud éigeantach é boinn gheimhridh ón 1 Nollaig go dtí an 1 Aibreán gach bliain, ach ní mór duit tiomáint le do cheannsoilse lasta i gcónaí ó cheann ceann na bliana. 
• Tá sé de dhualgas ar thiománaithe tús áite a thabhairt do choisithe i gcónaí.
• Nuair a thiomáintear sa tSualainn, go háirithe i dtuaisceart na tíre, d’fhéadfadh ainmhithe a théann ar strae ar bhóithre a bheith ina n-ábhair chontúirte bhreise. 
• Coimeád doirse d’fheithicle faoi ghlas agus do mhálaí as radharc chun cosc a chur le daoine a thapaíonn an deis málaí a sciobadh má stopann tú ag soilse tráchta.

Feithicil a fháil ar cíos

Má bhíonn feithicil á fáil ar cíos agat, molaimid duit gan do phas a thabhairt uait mar chineál urrúis. Má ligeann tú leo fótachóip a dhéanamh de do phas, coimeád do shúil air i gcónaí.

Seiceáil go bhfuil árachas imleor agat agus léigh na mionsonraí ar chonradh cíosa feithicle (go háirithe aon tarscaoileadh a rachaidh i bhfeidhm má dhéantar damáiste don fheithicil).

Coisithe

Ba cheart duit a bheith ar an eolas go dtiocfaidh treo an tráchta a mhalairt de threo a dtagann sé in Éirinn. Bí an-chúramach is d’oíche nuair a shiúltar feadh bóithre nach bhfuil cosáin chearta acu agus nuair a thrasnaítear bóithre, ag áiteanna trasriain atá sainithe fiú.

Dlíthe agus gnásanna áitiúla

Cuimhnigh go mbaineann dlíthe áitiúla leat agus tú i do chuairteoir agus go bhfuil sé de dhualgas ort cloí leo. Bí ar an eolas agus léirigh meas ar ghnásanna, ar thraidisiúin agus ar chleachtais áitiúla toisc go bhféadfaí a cheapadh go bhfuil d’iompar míchuí, naimhdeach nó mídhleathach fiú.

Drugaí mídhleathacha

Bíonn pionóis ghéara i gceist le húsáid agus le sealbhú drugaí mídhleathacha (is cuma cén druga atá i gceist), lena n-áirítear fíneálacha agus tréimhsí fada príosúnachta.

Alcól

Is beag an chaoinfhulaingt atá ag údaráis na Sualainne ar mheisce phoiblí agus tá sé de cheart ag póilíní daoine a choimeád atá go hiomlán ar meisce, dar leo.

Sláinte

Árachas Taistil

Ní féidir linn a íoc as aisdúichiú leighis éigeandála, aisdúichiú coirp, nó costais mar thoradh ar chás éigeandála pearsanta agus tú thar lear. Má cheannaíonn tú polasaí árachais taistil cuí, clúdófar na costais seo, fad agus nach bhfuil na téarmaí agus coinníollacha sáraithe agat.

Is féidir le ceannach árachais shláinte chuimsithigh neart airgid a shábháil duit féin agus do do chlann má théann rud éigin amú. Cinnteoidh sé chomh maith go bhfaighidh tú an cúram sláinte a bheidh de dhíth ort nuair a bhíonn sé de dhíth ort. Is féidir le costas billí ospidéil cnuasach go mear ina mílte Euro, agus is féidir na mílte Euro eile a bheith mar chostas ar aslonnú sláinte ar ais go hÉirinn.

Ní hionann gach polasaí, agus d’fhéadfadh cúis a bheith ann go bhfuil an ceann is saoire ar an gceann is saoire. Cinntigh go gclúdaíonn do pholasaí na himeachtaí ar fad a bhfuil sé de phlean agat a dhéanamh ar do thuras. Molann Árachas Éireann go gceannaíonn tú polasaí a sholáthraíonn íosmhéid €1 mhilliún clúdach sláinte.

Costais éigeandála

Ba cheart go gclúdódh do pholasaí an méid seo a leanas:

• Gach cúram sláinte thar lear, lena n-áirítear aslonnú ar aerárthach othar, nó gnáthaimh éigeandála eile, agus aon chostas eile a bhaineann le tréimhse fhanachta níos faide gan choinne.
• Do thuras ar fad, ó fhágann tú go dtí go bhfilleann tú. Cuimhnigh ar pholasaí ilthurais bliantúil má bhíonn níos mó ná turas amháin á dhéanamh agat san aon bhliain amháin.   
• Seirbhís agus cúnamh éigeandála 24 uair an chloig.
• Clúdach dliteanais phearsanta (ar eagla go gcuirfí cás cúirte i do choinne i dtaca le tú a bheith freagrach as gortú nó damáiste réadmhaoine a dhéanamh).
• Sealúchais a cailleadh nó a goideadh.
• Cealú agus ciorrú.
• Aon ghníomhaíocht bhreise atá i gceist agat a dhéanamh nach gcuimsítear i ngnáthpholasaithe (e.g. gníomhaíochtaí spórt uisce ar nós scairdsciáil nó spóirt ghuaisbheartaíochta eile).

Eisiaimh: Ba cheart duit a bheith ar an eolas nach gclúdaíonn formhór polasaithe árachais tarluithe a bhaineann le halcól nó le drugaí.

Cárta Árachais Sláinte Eorpach

Agus tú i do chónaitheoir Éireannach, tá tú i dteideal cúram leighis tríd an gcóras poiblí i dtíortha an Aontais Eorpaigh (AE), sa Limistéar Eorpach Eacnamaíoch (LEE) nó san Eilvéis má thagann tinneas ort nó má ghortaítear thú agus tú ar fhanacht shealadach ansin. Cinntigh go bhfaigheann tú do Chárta Árachais Sláinte Eorpach (CÁSE) (an t-ainm nua don E111) nó go ndéantar é a athnuachan sula bhfágann tú, agus cuimhnigh, tá ceann de dhíth ar gach duine atá ag taisteal i do ghrúpa.

Cuir iarratas isteach do do CÁSE agus faigh tuilleadh eolais.

Ní ionadaí é an CÁSE le haghaidh árachas taistil ceart a chuireann árachóir creidiúnach ar fáil. Ní chlúdaíonn sé aisdúichiú ar bhonn sláinte, cóireáil leighis leanúnach nó cóireáil nach bhfuil práinneach. Chomh maith leis sin, d’fhéadfaí nach nglacfaidh roinnt ospidéil phríobháideacha leis an CÁSE, agus mar sin ba cheart duit seiceáil a dhéanamh leis an riarthóir ospidéil roimh ré.

Eolas Breise

Riachtanais iontrála (víosa/pas)

Ní bhíonn víosa de dhíth ar shaoránaigh de chuid na hÉireann chun cuairt a thabhairt ar an tSualainn. Is féidir leat fanacht mar chuairteoir ar feadh suas le trí mhí, ach más mian leat fanacht níos faide, ba cheart duit teagmháil a dhéanamh le hoifig an Bhoird Inimirce.

Airgead tirim/baincéireacht

Is é Krone na Sualainne airgeadra oifigiúil na Sualainne. Glacfar le príomhchártaí creidmheasa go forleathan, ach ní ghlacfar le seiceanna.