Sábháilteacht agus Slándáil

Comhairle phraiticiúil

• Léigh an treoir taistil Eolas Roimh Thaisteal chun leideanna slándála áisiúla a fháil maidir le taisteal thar lear
• Faigh eolas go háitiúil maidir le ceantair lena mbaineann baol agus ábhair imní slándála
• Déan réamhchúram ciallmhar maidir le sábháilteacht agus slándáil
• Bíodh an té le dul i dteagmháil leis i gcás éigeandála ar eolas agat

Coiriúlacht

Tá ráta íseal de choiriúlacht fhoréigneach tríd is tríd ar Oileán Mhuirís, ach ba chóir duit réamhchúram ciallmhar a dhéanamh mar sin féin:

• Ná bíodh do chárta creidmheasa, do thicéid taistil ná do chuid airgid ar iompar in éineacht agat - fág airgead breise agus nithe luachmhara in áit shábháilte
• Ná bíodh do phas ar iompar agat ach amháin má tá géarghá leis agus fág cóip de do phas (agus de do dhoiciméid taistil agus árachais) le do theaghlach nó le cairde sa bhaile
• Ná taispeáin méideanna móra airgid go poiblí agus ná bain úsáid as ATManna tar éis thitim na hoíche, go háirithe má bhíonn tú leat féin. Seiceáil nach bhfuil aon duine do do leanúint tar éis duit do chuid gnó a chur i gcrích
• Seachain sráideanna agus staighrí dorcha nó gan soilse. Socraigh síob a fháil ó/go dtí chomh gar do dhoras d'óstáin/d'árasáin agus is féidir
• Coinnigh súil ghéar ar do chuid stuif agus coinnigh greim air in áiteanna poiblí mar caiféanna idirlín agus stáisiúin bus nó traenach
• Seachain a bheith ag siúl asat féin san oíche ar thránna tréigthe/poiblí nó in áiteanna le drochsholas, go háirithe i gcúlsráideanna an cheantair ghnó in Port Louis.

Mionghadaíocht

Tá mionghadaíocht coitianta, tá go leor peasghadaithe agus lucht goidte sparán in áiteanna a mbíonn turasóirí, lena n-áirítear Port Louis, Grand Baie agus Flic en Flac. Moltar duit do chuid nithe luachmhara a choinneáil i dtaisceadáin óstáin nuair is féidir, agus déan cóipeanna de dhoiciméid thábhachtacha, lena n-áirítear pasanna.

Coiriúlacht a chur in iúl

Má fhulaingíonn tú coir agus tú ar Oileán Mhuirís, cuir in iúl do na póilíní láithreach é.  Féadfaidh tú teagmháil a dhéanamh linn ag Ambasáid na hÉireann in Pretoria má tá cabhair uait.

Tiomáint

Má tá sé i gceist agat a bheith ag tiomáint ar Oileán Mhuirís, ba chóir duit a bheith cúramach. Bíonn an trácht ag tiomáint ar thaobh na láimhe clé den bhóthar, bíonn caighdeáin éagsúla tiomána i gceist agus tarlaíonn miontimpistí go minic. Bí cúramach agus tú ag tiomáint, go háirithe tar éis thitim na hoíche mar go bhfuil go leor bóithre cúng agus míchothrom agus dorcha. Más mian leat a bheith ag tiomáint:

• Tabhair leat do cheadúnas tiomána Éireannach iomlán (ní mór duit é a bheith ar iompar agat i gcónaí) agus bí cinnte go bhfuil árachas iomchuí agus dóthanach agat
• Tá sé in aghaidh an dlí tiomáint faoi thionchar an óil nó drugaí agus tá baol go gcoinneofaí tú, go gcuirfí fíneáil ort nó go gcuirfí toirmeasc ar thiomáint ort dá mbéarfaí ort
• Bí ar an eolas faoi dhlíthe tráchta Oileán Mhuirís, mar shampla luasteorainneacha, a luaitear i gciliméadair san uair. Tá na comharthaí bóthair agus tráchta uile i mBéarla
• Cuirtear luasteorainneacha i bhfeidhm go dian; tá seiceálacha luais le ceamaraí an-choitianta agus tá na fíneálacha a ghearrtar mar gheall ar luas trom go leor
• Caith crios sábhála i gcónaí; ba chóir naíonáin agus lapadáin a bheith i suíocháin sábháilte do pháistí
• Coinnigh doirse na feithicle faoi ghlas agus ná bíodh málaí le feiceáil, ar fhaitíos go ndéanfaí iarracht iad a ghoid agus tú stoptha ag soilse tráchta
• Tá ar thiománaithe agus paisinéirí gluaisrothair clogad a chaitheamh

Feithicil a fhruiliú

Má tá feithicil á fruiliú agat, moltar duit gan do phas a thabhairt ar lámh mar shlándáil.  Fiú má thugann tú cead do phas a fhótachóipeáil, bíodh sé le feiceáil agat an t-am ar fad.

Seiceáil go bhfuil árachas dóthanach agat agus léigh téarmaí & coinníollacha an chonartha fruilithe feithicle (go háirithe aon tarscaoileadh a mbeadh feidhm leis dá ndéanfaí damáiste don fheithicil).

Sábháilteacht Uisce

Cé nach bhfuil ionsaí déanta ag foghlaithe mara in uiscí Oileán Mhuirís, tá ionsaí déanta ar árthaí suas le 1,000 míle amach ó chósta na Somáile. Tá árthaí seoltóireachta an-leochaileach, agus moltar duit gan taisteal i luaimh ná in árthaí áineasa in uiscí idirnáisiúnta sa chuid sin den Aigéan Indiach.

Dlíthe agus gnásanna áitiúla

Comhairle phraiticiúil

• Léigh an chomhairle taistil, cuir tú féin ar an eolas sula dtaistealaíonn tú agus faigh comhairle go háitiúil nuair a bhaineann tú ceann scríbe amach
• Cuimhnigh go mbaineann na dlíthe áitiúla leatsa, mar chuairteoir, agus nach mór duit cloí leo
• Bí measúil ar nósanna, ar thraidisiúin agus ar chleachtais áitiúla, mar go mb’fhéidir go bhféachfaí ar an gcaoi a n-iompraíonn tú tú féin mar iompar a bheadh as bealach, naimhdeach nó in aghaidh an dlí

Céannacht phearsanta

Iarrann na póilíní ar eachtrannaigh uaireanta céannacht a thaispeáint. Moltar duit fótachóipeanna de na leathanaigh ábhartha i do phas agus do cheadúnas tiomána a bheith ar iompar agat agus na cinn bhunaidh a choimeád in áit shábháilte.

Drugaí neamhdhleathacha

Caitheann údaráis Oileán Mhuirís go tromchúiseach le gáinneáil drugaí. Gearrtar dianphionóis ar iarrachtaí fiú méideanna beaga a allmhairiú. Tá sé in ann níos mó ná bliain a thógáil ionchúiseamh a theacht os comhair cúirte, agus is gnách duine a choinneáil go dtí na trialach.  Ní thugtar bannaí de ghnáth do choireanna a bhaineann le drugaí, is cuma cén druga a bhíonn i gceist. Tá sé neamhdhleathach freisin toitínpháipéir a bheith i do sheilbh nó a allmhairiú.  

Homaighnéasachas

Níl homaighnéasachas neamhdhleathach ar Oileán Mhuirís, ach is fiú cuimhneamh go bhfuil dearcadh na sochaí go ginearálta sách traidisiúnta. Moltar a bheith cúramach agus discréideach i gcónaí.

Tubaistí nádúrtha agus an aeráid

Aeráid

Is oileán trópaiceach é Oileán Mhuirís atá díreach os cionn Trópaic an Ghabhair san Aigéan Indiach. Bíonn teocht mhaith ann ar feadh na bliana. Sa samhradh (ó Shamhain go hAibreán) bíonn an teocht idir 26°C agus 32°C. Sa gheimhreadh, (ó Bhealtaine go Deireadh Fómhair) bíonn an teocht idir 20°C agus 26°C. Is i mí Iúil a bhíonn an teocht is ísle, ag 21°C ar an meán. Tá teocht an uisce san Aigéan Indiach in ann 28°C a bhaint amach. Tá báisteach throm in ann titim ar Oileán Mhuirís idir Eanáir agus Márta.

Cioclón

Maireann séasúr na gcioclón ar Oileán Mhuirís de ghnáth ó Shamhain go Bealtaine. Tá cioclóin in ann go leor damáiste a dhéanamh do mhaoin. Tá córas dea-struchtúrtha d'fholáirimh chéimnithe ag na húdaráis agus ba chóir duit aon chomhairle a thugann na húdaráis áitiúla a leanúint. Má tá tú ag taisteal go hOileán Mhuirís nó i do chónaí ann, déan cinnte go bhfuil a fhios agat cad a dhéanfaidh tú i gcás go dtarlódh cioclón.

Eolas Breise

Riachtanais iontrála (víosa/pas)

Seiceáil riachtanais iontrála Oileán Mhuirís leis an Ambasáid nó Consalacht is gaire de chuid Oileán Mhuirís sula dtéann tú ann.

Víosaí

Ní theastaíonn víosa roimh ré ó na daoine sin a bhfuil pas de chuid na hÉireann acu. Eiseofar víosa, atá bailí ar feadh trí mhí de ghnáth, nuair a thiocfaidh tú ann má tá pas Éireannach bailí agus ticéad fillte agat. 

Pasanna

Teastaíonn pas bailí le dul ar Oileán Mhuirís agus caithfidh do phas a bheith bailí le haghaidh sé mhí ar a laghad ón dáta a dtéann tú isteach sa tír. D’fhéadfadh sé nach ligfí ar Oileán Mhuirís tú má tá do phas bailí ar feadh níos lú ná sé mhí.

Cead oibre

Má tá sé i gceist agat a bheith ag obair ar Oileán Mhuirís, caithfidh tú cead oibre a shocrú roimh ré.

Sláinte

Seiceáil le do dhochtúir i bhfad roimh thaisteal má tá aon vacsaíniú ag teastáil le dul go hOileán Mhuirís.

Saoráidí liachta

Tá cúram sláinte príobháideach maith ar fáil ar Oileán Mhuirís, cé gur féidir leis a bheith costasach mura bhfuil árachas agat. Déan cinnte go bhfuil árachas sláinte taistil dóthanach agat agus go mbeidh rochtain agat ar airgead le costas aon chóireáil liachta thar lear agus aisdúichiú a chlúdach.

Má theastaíonn cúnamh liachta éigeandála uait le linn do thurais, diailigh 999 nó 114 agus iarr otharcharr. Ba chóir duit teagmháil a dhéanamh le do chuideachta árachais/cúnaimh liachta go pras má chuirtear ag saoráid liachta tú le haghaidh cóireá(1)la.

Drugaí ar oideas

Má theastaíonn drugaí ar oideas uait, moltar duit cóipeanna de d’oideas a thabhairt leat. Ní mór do na húdaráis drugaí sceidealaithe, mar shampla substaintí síceatrópacha (m.sh. suaimhneasáin, hiopnóisigh), támhshuanaigh (m.sh. moirfín) agus pianmhúcháin láidre a údarú sula bhféadfar iad a thabhairt isteach sa tír. Mura bhfaighidh tú údarú roimh ré, d’fhéadfaí tú a ghabháil. Déan teagmháil le hArd-Choimisiún Oileán Mhuirís i Londain má cheapann tú go dteastaíonn údarú roimh ré ó do chuid drugaí ar oideas.

Gathanna ón iasc Synanceia

Níl gathanna ón iasc Synanceia coitianta, ach tá siad in ann a bheith marfach i roinnt cásanna. Ba chóir duit cúram liachta práinneach a fháil má chuirtear ga ionat. Bíonn séiream frith-nimhe le fáil in go leor óstán.

Airgead

Is é an rúipí airgeadra Oileán Mhuirís. Tá Bureaux de Change agus ATManna ar fáil go forleathan in go leor bailte ar an oileán agus in ionaid siopadóireachta mhóra. Glacann formhór na n-óstán, na mbialann agus na miondíoltóirí móra le cártaí creidmheasa.